NIJMEGEN - Twee straatsekswerkers krijgen gelijk van de rechtbank in een procedure tegen de burgemeester van Nijmegen. De burgemeester wees hun verzoeken tot registratie als straatsekswerkers af, omdat zij volgens de burgemeester niet voldeden aan de voorwaarden. Hierdoor mochten zij niet op de tippelzone aan de Nieuwe Marktstraat werken. De rechtbank concludeert dat de burgemeester de straatsekswerkers niet mag registreren en bovendien voorwaarden hanteert die in strijd zijn met de wet.

De Nieuwe Marktstraat in Nijmegen is aangewezen als tippelzone. Om te kunnen werken op de tippelzone moesten straatsekswerkers zich laten registreren bij de burgemeester. Registratie was mogelijk als iemand kon aantonen de afgelopen jaren al als straatsekswerker in Nijmegen te hebben gewerkt of al gebruik had gemaakt van het zorgaanbod voor straatsekswerkers in Nijmegen. Twee straatsekswerkers die een verzoek tot registratie indienden bij de burgemeester voldeden volgens hem niet aan deze voorwaarden.

In strijd met AVG en de Dienstenrichtlijn

De straatsekswerkers voerden een groot aantal argumenten aan tegen de afwijzing van hun registratieverzoeken. Onder meer vonden zij dat de registratie en de gehanteerde voorwaarden überhaupt niet door de beugel konden. Zij deden daarbij een beroep op nationale, Europese en internationale wet- en regelgeving. Zij voerden onder meer aan dat de registratieplicht in strijd is met de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) en de voorwaarden voor registratie in strijd zijn met de Dienstenrichtlijn.

Standpunt burgemeester

Volgens de burgmeester verzochten de straatsekswerkers zelf om registratie en gaven zij daarmee ook toestemming voor de registratie van hun persoonsgegevens. Bovendien was de registratie nodig vanwege een zwaarwegend algemeen belang als bedoeld in de AVG. De burgemeester wees daarbij op de overlast en het welzijn van de straatsekswerkers. En daarbij ook op het uitsterfbeleid van het college, dat er op is gericht om de tippelzone termijn te sluiten. Ook de voorwaarde dat de straatsekswerkers al gewerkt moesten hebben als straatsekswerkers of al gebruik moesten hebben gemaakt van het zorgaanbod was volgens de burgemeester nodig vanwege dwingende reden van algemeen belang.

Geen zwaarwegend algemeen belang

De rechtbank is het eens met de straatsekswerkers. Registratie van bijzondere persoonsgegevens, zoals iemands seksuele gedrag, is op grond van de AVG slechts in uitzonderlijke gevallen toelaatbaar. Van een zwaarwegend algemeen belang bij registratie is volgens de rechtbank geen sprake. De gemeente kan overlast ook zonder registratie van bijzondere persoonsgegevens aanpakken. Registratie van alle straatsekswerkers is daarnaast niet noodzakelijk om zorg aan kunnen te bieden. Het niet willen toelaten van nieuwe straatsekswerkers en op termijn kunnen sluiten is ten slotte een beleidsdoel van het college, maar op zichzelf ook geen zwaarwegend algemeen belang.

Geen dwingende reden van algemeen belang

Volgens de rechtbank kan de burgemeester de toegang tot de tippelzone ook niet weigeren omdat de straatsekswerkers niet kunnen aantonen dat zij de afgelopen jaren al als straatsekswerker in Nijmegen hebben gewerkt of al gebruik had gemaakt van het zorgaanbod. Deze voorwaarden vloeien voort uit uitsterfbeleid. Niet duidelijk is echter waarom het op termijn laten 'uitsterven' van straatsekswerk een dwingende reden van algemeen belang is. Zo'n dwingende reden is op grond van de Dienstenrichtlijn moet er wel zijn om eisen aan het verrichten van diensten te kunnen stellen. De eventuele effecten van het hanteren van de voorwaarden (op bijvoorbeeld de openbare orde of de veiligheid) zullen pas op termijn kunnen intreden. Daarmee is onvoldoende onderbouwd dat er - op dit moment - een dwingende reden van algemeen belang is dat het hanteren van deze voorwaarden rechtvaardigt.

Sekswerkers toelaten tot tippelzone

De vertegenwoordiger van de burgemeester vroeg tijdens de zitting ook of áls het beroep van de straatsekswerkers zou slagen, de rechter ook een streep kon halen door de aanwijzing van de Nieuwe Marktstraat als tippelzone. Dit zou betekenen dat er in Nijmegen per direct geen tippelzone meer zou zijn en straatsekswerk in de gehele gemeente verboden zou zijn. De rechtbank doet dat niet, omdat met de aanwijzing van het gebied waar mag worden getippeld niets mis is. Dat er volgens de burgemeester helemaal geen tippelzone meer zou moeten zijn als registratie van straatsekswerkers niet mogelijk is, is een beleidsmatige afweging. Dit is onderdeel van het politieke domein binnen de gemeente.

De rechtbank kiest ervoor om 'zelf in de zaak te voorzien', omdat duidelijk is hoe het besluit had moeten luiden. Dit heeft tot gevolg dat de straatsekswerkers moeten worden toegelaten tot de tippelzone zonder dat zij zich hoeven te registreren.

Het beroep van Bureau Clara Wichmann is niet-ontvankelijk

De twee straatsekswerkers werden in deze zaak bijgestaan door Bureau Clara Wichmann. Bureau Clara Wichmann had daarnaast ook zelf beroep ingesteld als partij. De rechtbank oordeelt dat Bureau Clara Wichmann zelf geen belanghebbende is bij de afgewezen registratieverzoeken, omdat zij daardoor niet direct wordt geraakt. Het beroep van Bureau Clara Wichmann wordt daarom door de rechtbank in de uitspraak 'niet-ontvankelijk' verklaard.